Lekcja 17. Czas przeszły dokonany – Passé composé

Czas Passé composé jest czasem przeszłym, który stosujemy do wyrażania czynności mającej miejsce w przeszłości, a która w momencie kiedy o niej mówimy została już zakończona, zrealizowana. Czasu przeszłego dokonanego (passé composé) stosujemy gdy wyrażamy:

• czynności przeszłe, zakończone, które mogą mieć skutki/konsekwencje w teraźniejszości np. Je mange des biscuits au chocolat que j’ai acheté ce matin. (Jem ciasteczka z czekoladą, które kupiłam dziś rano.)  
• czynności zakończone np. J’ai descendu la poubelle. (Wyniosłam śmieci.)
• czynności dokonane w przeszłości, których czas trwania jest znany (znamy ramy czasowe bądź pozostają one domyślne) np. Elle a travaillé en Pologne quatre ans. (Ona pracowała w Polsce 4 lata.)
  Również czas ten często występuje po okolicznikach czasu, kiedy uwzględniono ramy czasowe rozpoczęcia i zakończenia danej czynności:
  – de 1986 à 1990, en 1996 (od 1986 do 1990, w 1996)
  – hier/avant-hier (wczoraj/przedwczoraj)
  – la semaine/le mois/l’année dernière (w zeszłym tygodniu/miesiącu/roku)
  – pendant 5 ans (przez 5 lat)
• czynności dokonane występujące po sobie np. Elle s’est levé vers 9 heures, elle s’est douché et elle est sorti de la maison. (Ona wstała o 9, wzięła prysznic i wyszła z domu).

W czasie tym do tworzenia zdań wykorzystujemy czasowniki posiłkowe avoir lub être, które odmieniamy w czasie teraźniejszym, a po których umieszczamy imiesłów czasu przeszłego. Konstrukcja czasu przedstawia się następująco:

źródło zdjęcia: twórczość własna

Jeśli chodzi o imiesłów czasu przeszłego warto sobie zapamiętać, jak go tworzyć poprzez zmianę końcówki interesującego nas czasownika. I tak:

• końcówki czasowników GRUPY I: ER —> É

aimer (lubić) – aimé
parler (mówić) – parlé

• końcówki czasowników GRUPY II: IR —> I

finir (kończyć) – fini
grandir (rosnąć) – grandi

• końcówki czasowników GRUPY III: czasowniki nieregularne, których imiesłowy czasu przeszłego trzeba zapamiętać!

avoir (mieć) – eu
boire (pić) – bu
comprendre (rozumieć) – compris
connaître (znać) – connu
croire (wierzyć) – cru
cuire (gotować) – cuit
devoir (musieć) – dû
dire (powiedzieć) – dit
écrire (napisać) – écrit
être (być) – été
faire (robić) – fait
lire (czytać) – lu
mettre (kłaść) – mis
permettre (pozwolić) – permis
promettre (obiecać) – promis
ouvrir (otwierać) – ouvert
offrir (ofiarować) – offert
pouvoir (móc, potrafić) – pu
prendre (brać) – pris
rire (śmiać) – ri
tenir (trzymać) – tenu
venir (przychodzić) – venu
voir (widzieć) – vu
vouloir (chcieć) – voulu

W celu poznania zasad uzgadniania imiesłowu czasu przeszłego odsyłam Was na STRONĘ.

Znamy już konstrukcję zdań w czasie przeszłym dokonanym, wiemy jak tworzyć imiesłowy czasu przeszłego, została nam jeszcze jedna kwestia, a mianowicie:

„Skąd mam wiedzieć kiedy imiesłów czasu przeszłego łączyć z czasownikiem posiłkowym avoir, a kiedy z czasownikiem posiłkowym être?”

Odpowiedź jest prosta: zapamiętujemy 14 czasowników, które wyrażają ruch bądź zmianę stanu, wówczas imiesłów czasu przeszłego łączy się z czasownikiem posiłkowym être (być). Jeśli natomiast czasownik w zdaniu posiada dopełnienie bliższe (czynność jest wykonywana na kimś lub na czymś) to wówczas mimo, że jest to czasownik „ruchu” stosujemy czasownik posiłkowy avoir.

źródło zdjęcia: twórczość własna

Ponadto wszelkie czasowniki zwrotne np. se laver (myć się), se lever (wstawać), se doucher (brać prysznic) również łączymy z czasownikiem posiłkowym être.

Na koniec proponuję rozwiązać kilka ćwiczeń związanych z tematem:

1, 2, 3

Lekcja 15. Czas przeszły bliski – Le Passé récent

Czas przeszły bliski (le passé récent) stosujemy kiedy chcemy określić czynności, które miały miejsce w bliskiej przeszłości lub kiedy chcemy przedstawić czynności, które właśnie co się zakończyły. W skrócie operujemy tym czasem gdy określamy czynności które zakończyły się:

• dopiero co np. Je viens de boire. (Dopiero co piłam.)
• właśnie np. Pierre vient de finir de lire le livre. (Piotr właśnie skończył czytać książkę.)
• już np. Béate vient de rentrer à la maison. (Beata już/właśnie wróciła do domu)

W tym czasie, do tworzenia zdań wykorzystujemy czasownik venir (przychodzić, przyjeżdżać, przybywać). Konstrukcja zdań przedstawia się następująco:

źródło zdjęcia:twórczość własna

Jakby ktoś miał ochotę poćwiczyć tworzenie zdań, a przy tym odmianę czasownika venir, odsyłam do ćwiczeń na stronach 1, 2 i 3.

Lekcja 14. Czas teraźniejszy – Présent de l’indicatif

Czas teraźniejszy (présent de l’indicatif) jest czasem, który stosujemy na co dzień do wyrażania:

• aktualnie wykonywanych czynności np. Je me brosse les dents. (Myję zęby.)
• stanów rzeczy, bądź faktów np. Je suis infirmière. (Jestem pielęgniarką.)
• zwyczajów, czynności mających swoją rutynę np. Margaux boit toujours le milk shake à la vanille. (Małgorzata zawsze pije koktajl mleczny o smaku waniliowym.)
• bliskiej przyszłości np. En week-end, je vais à la montagne. (W weekend jadę w góry.)
• przeszłości (historycznych wydarzeń mających miejsce w przeszłości) np. En avril 2005 meurt le pape Jean-Paul II. (W kwietniu 2005 umiera papież Jan Paweł II.)

Konstrukcję zdań w czasie teraźniejszym przedstawię na przykładzie zdania:

 Margaux boit toujours le milk shake à la vanille.
(Małgorzata zawsze pije koktajl mleczny o smaku waniliowym.)

źródło zdjęcia: twórczość własna

Jak widzimy wiedzą niezbędną dla poprawnego konstruowania zdań w czasie teraźniejszym jest znajomość tematu odmiany czasowników dla poszczególnych grup koniugacyjnych. Odsyłam do tematu, a poniżej w skrócie przypominam zakończenia czasowników poszczególnych grup koniugacyjnych:

źródło zdjęcia: twórczość własna

Powiązane tematy:

• Lekcja 9. Odmiana czasowników – Les conjugaison des verbes
• Lekcja 11. Czas teraźniejszy ciągły – Le présent progressif

Lekcja 11. Czas teraźniejszy ciągły – Le présent progressif

Czas teraźniejszy ciągły (le présent progressif) jest nie tyle co czasem, a formą jaką stosujemy dla wyrażenia tego, iż jesteśmy w trakcie wykonywania danej czynności. Formy tej używamy zatem wówczas, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy w trakcie robienia czegoś jak również dla opisania czynności, którą właśnie wykonujemy. Konstrukcja jest bardzo prosta:

źródło zdjęcia: twórczość własna

Jak to wygląda w praktyce? Poniżej kilka przykładowych zdań:

• Jestem w trakcie jedzenia. (Je suis en train de manger.)

• Ona słucha teraz muzyki. (Elle est en train de d’écouter de la musique.)
  

• Peter właśnie rozmawia ze swoim przyjacielem. (Peter est en train de parler a son ami.)
  

Czasowniki zwrotne również występują w bezokoliczniku, w zależności od osoby zmianie ulega jedynie zaimek zwrotny np.

• Właśnie spacerujemy. (Nous sommes en train de nous promener.) (se promener)
  

• Właśnie biorę prysznic. (Je suis en train de me doucher.) (se doucher)